रिस्क-ओ-मीटर आपल्याला म्युच्युअल फंड योजनेसाठी संपूर्ण 'जोखीम' चित्र देण्याचा प्रयत्न करतो. म्युच्युअल फंड योजनेतील प्रत्येक मालमत्ता प्रकाराला जोखीम स्कोअर देऊन हे केले जाते. म्युच्युअल फंड पोर्टफोलिओमध्ये आढळणारे प्रत्येक कर्ज किंवा इक्विटी इन्स्ट्रुमेंट आणि इतर मालमत्ता जसे की रोख, सोने आणि इतर आर्थिक साधनांना विशिष्ट जोखीम मूल्य दिले जाते.
इक्विटीच्या बाबतीत, पोर्टफोलिओमधील प्रत्येक स्थानाला तीन मुख्य घटकांवर आधारित जोखीम स्कोअर देण्यात आला आहे.
- मार्केट कॅपिटलायझेशन : मिड कॅप शेअर्सपेक्षा स्मॉल कॅप शेअर्समध्ये जास्त जोखीम असते, जे लार्ज कॅप शेअर्सपेक्षा जास्त जोखमीचे असतात. प्रत्येकासाठीचे जोखीम मूल्य दर सहा महिन्यांनी अद्ययावत केले जाते.
- अस्थिरता: दैनंदिन किंमतीत मोठ्या प्रमाणात चढ-उतार असलेल्या शेअर्सना अधिक जोखीम मूल्य देण्यात येते. हे शेअर्सच्या मागील दोन वर्षांतीलकिमतीमध्ये झालेल्या बदलावरून ठरविले जाते.
- इम्पॅक्ट कॉस्ट (लिक्विडिटी)1: कमी ट्रेडिंग व्हॉल्यूम असलेल्या शेअर्समध्ये मोठ्या व्यवहारात किमतीत लक्षणीय बदल होतात. यामुळे इम्पॅक्ट खर्च आणि संबंधित जोखीम मूल्य वाढते.हे जोखीम मूल्य मूल्यांकन केले जात असलेल्या चालू महिन्यासह तीन महिन्यांच्या सरासरी प्रभाव खर्चावर आधारित आहे.
डेब्ट सिक्युरिटीजसाठी, जोखीम मूल्यांकनात खालील घटकांचा विचार केला जातो:
- क्रेडिट जोखीम2: उच्च क्रेडिट रेटिंगसाठी जोखीम मूल्य कमी असते (उदा. एएए / जी-सेक / एसडीएल / टीआरईपीएस) आणि कमी-गुंतवणूक-ग्रेड रेटिंग असलेल्या सिक्युरिटीजसाठी वाढते. अप्रमाणित आणि कमी गुंतवणुकीच्या दर्जाच्या सिक्युरिटीजमध्ये डिफॉल्ट होण्याची शक्यता जास्त असल्याने हा बदल घडतो.
- व्याज-दर जोखीम: पोर्टफोलिओच्या मेकॉले कालावधीचा वापर करून ही जोखीम निश्चित केली जाते. व्याजदरातील चढ-उतारांच्या संवेदनशीलतेमुळे दीर्घ मुदतीच्या बाँड्समध्ये उच्च जोखीम मूल्ये जास्त असतात.
- लिक्विडिटी जोखीम:3: लिक्विडिटी जोखीम मूल्यांकन लिस्टिंग स्टेटस, क्रेडिट रेटिंग आणि डेट इन्स्ट्रूमेंट स्ट्रक्चर सारख्या घटकांचा विचार करते.
याव्यतिरिक्त, सेबीने रोख आणि निव्वळ चालू मालमत्ता, डेरिव्हेटिव्हज, सोने, परदेशी सिक्युरिटीज, आरईआयटी आणि इनव्हिट यासारख्या इतर मालमत्ता वर्गांना जोखीम मूल्ये प्रदान करण्यासाठी व्यापक मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.
म्युच्युअल फंड पोर्टफोलिओमध्ये प्रत्येक मालमत्तेचे जोखीम मूल्य सरासरी करून एकूण जोखीम स्कोअर मोजला जातो.
शेवटी, या जोखीम स्कोअरचा उपयोग रिस्क-ओ-मीटरवर फंड योजनेचा विशिष्ट जोखीम स्तरावर (म्हणजे कमी, मध्यम कमी, मध्यम, मध्यम किंवा उच्च) मॅप तयार करण्यासाठी केला जातो
| रिस्क लेबल | फंडाचा सरासरी जोखीम स्कोअर |
|---|---|
| कमी | 1 |
| कमी ते मध्यम | 2 |
| मध्यम | 3 |
| मध्यम उच्च | 4 |
| उच्च | 5 |
| खूप उंच्च | 6 किंवा त्यापेक्षा जास्त |
हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की प्रत्येक म्युच्युअल फंड योजनेसाठी रिस्क-ओ-मीटरचे मासिक मूल्यांकन केले जाते. म्युच्युअल फंड्स/एएमसी त्यांच्या वेबसाइटवर आणि एएमएफआय वेबसाइटवर प्रत्येक महिन्याच्या समाप्तीपासून दहा दिवसांच्या आत अद्ययावत रिस्क-ओ-मीटर आणि पोर्टफोलिओ माहिती प्रदर्शित करतील.
1. जेव्हा एखादी मोठी खरेदी किंवा विक्री होते तेव्हा शेअरची किंमत किती बदलते यावर इम्पॅक्ट कॉस्ट अवलंबून असतो.
2. क्रेडिट जोखीम कर्जदार डिफॉल्ट होण्याची शक्यता दर्शवते.
3. लिक्विडिटी रिस्क म्हणजे बाजारातील मागणीमुळे मुदतपूर्तीपूर्वी विकण्याची बाँडची क्षमता दर्शविते.
अस्वीकरण
म्युच्युअल फंडातील गुंतवणूक ही बाजारातील जोखीमीच्या अधीन आहेत, योजनेसंबंधित सर्व दस्तऐवज काळजीपूर्वक वाचावेत.
